Gwiazdy światowego formatu w CKK Jordanki. Rozpoczynamy Międzynarodowy Festiwal EnergaCAMERIMAGE

W minioną sobotę w murach Centrum Kulturalno-Kongresowego rozpoczęliśmy wielkie święto kina, za sprawą 31. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych EnergaCAMERIMAGE. Jest to jeden z największych na świecie festiwali filmowych poświęcony sztuce operatorów filmowych, który co roku skupia wokół siebie wybitnych twórców sztuki filmowej oraz fanów kinematografii z całego świata.

Festiwal zainicjowała uroczysta Ceremonia Otwarcia, na której wysłuchaliśmy genezy powstania filmowego przedsięwzięcia oraz byliśmy świadkami wręczenia nagród dla takich osobistości jak Volker Schloendorff, Jon Kilik, Peter Biziou oraz Adam Driver. Galę otwarcia zwieńczył premierowy seans wyjątkowego filmu „Biedne istoty” w reżyserii Yorgosa Lanthimosa.

Narodziny festiwalu w mieście Kopernika

Zgromadzonych jako pierwszy przywitał Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski, który podkreślał, że Toruń jest stolicą samorządową i od zawsze chlubi się swoją historią i kulturą. Prezydent opowiedział o genezie powstania festiwalu. W 1991 roku za sprawą Marka Żydowicza i Fundacji Tumult odbyły się konfrontacje artystyczne. Do naszego miasta przyjechał wybitny reżyser filmowy, scenarzysta i producent filmowy Volker Schlöndorff. Prezydent podkreślał, że ta wizyta sprzed lat miała kluczowy wpływ na rozwój kultury filmowej w Toruniu i w Polsce. Inspiracja Volkera Schlöndorffa zaowocowała narodzinami festiwalu, które miały miejsce w 1993 roku w Toruniu. To właśnie w mieście Kopernika, odbyła się pierwsza edycja festiwalu, który zostanie z nami na dłużej, a to wszystko za sprawą budowy Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage na terenie Jordanek.

Medal Honorowy „Thorunium” dla Volkera Schlöndorffa

Volker Schlöndorff pojawił się na Ceremonii Otwarcia i otrzymał od prezydenta Medal Honorowy „Thorunium”, czyli najwyższe odznaczenie, jakim prezydent honoruje osoby szczególnie zasłużone dla Torunia. – Drogi Mistrzu! Gratuluję światowego rozgłosu i filmowego kunsztu. Dziękuję za Pańską wieloletnią i nadzwyczajną życzliwość dla Torunia i dla EnergaCamerimage. Dla nas zawsze będzie Pan gościem honorowym – podkreślił prezydent Torunia Michał Zaleski. Na odznaczeniu wyryto cztery słynne toruńskie symbole: sferę kopernikańską, panoramę starówki z listy UNESCO, gotyckie okno i herbowego anioła. To najcenniejsze dobra kulturowe naszego miasta.

Genenza powstania festiwalu EnergaCAMERIMAGE

Po otrzymaniu nagrody artysta przytoczył historię powstania festiwalu, opowiadając o tym, jak przeszło trzydzieści lat temu siedział nad rzeką z Markiem Żydowiczem, który wówczas chciał zrobić coś wyjątkowego dla Torunia i dla Polski. Panowie otoczeni naturą, wpadli na pomysł organizacji festiwalu filmowego. „Marek wymyślił, że odpowiedzialna za niego organizacja będzie nosiła nazwę Tumult, a mnie się ona bardzo spodobała, bo łączyła się z atmosferą, jaką chcieliśmy wywołać. Wtedy wpadł nam również do głowy pomysł, żeby ten festiwal poświęcić sztuce obrazu. To wynikało trochę z tego, co widzieliśmy przed sobą, czyli ową mgłę, a kumkanie żab przerodziło się w nagrodę Złotej Żaby, która na tym festiwalu jest tradycyjnie przyznawana. Wtedy jeszcze nie zdawaliśmy sobie sprawy, że z tych naszych początkowych myśli, powstanie coś tak wspaniałego, jak ten festiwal, który 31 lat później celebrujemy” – opowiadał.

Nagrody za szczególną wrażliwość wizualną

Pierwsza nagroda festiwalu Energa Camerimage dla Producenta ze Szczególną Wrażliwością Wizualną powędrowała do Jona Kilika. Po otrzymaniu nagrody artysta wspomniał jak zaczęła się jego przygoda z filmem. „Miałem wtedy 22 lata. Spędziłem sześć miesięcy w Nowym Jorku i poznałem wielkich mistrzów sztuki operatorskiej Gordona Willisa, Svena Nykvista. I to oni otworzyli mi oczy na to, czym jest i czym powinno być kino. Dzielili się ze mną doświadczeniami i sprawili, że moja późniejsza ścieżka była taka, a nie inna. To oni mnie zainspirowali, to oni sprawili, że podchodzę do kwestii produkcji filmowej w sposób bardzo poważny[…]. Wszystkie filmy jakie zrealizowałem są o ludziach, starają się dotykać ich problemów. Jesteśmy teraz w Toruniu w mieście Kopernika, który dowiódł, że to Ziemia kręci się wokół Słońca i to przypomina nam, że my nie jesteśmy w centrum wszystkiego, że musimy sobie zdawać sprawę, że jesteśmy częścią większego świata, a o tym czasami zapominamy – opowiadał Jon Kilik.

Nagrodę CAMERIMAGE dla Reżyserów za Szczególną Wrażliwością Wizualną, otrzymali Bracia Quay, czyli Stephen i Timothy Quay, którzy są twórcami niezwykłych animacji poklatkowych m.in. adaptacja opowiadania Bruno Schulza „Ulica krokodyli” oraz filmów aktorskich, takich jak chociażby „Instytut Benjamenta czyli ten sen, który nazywają życiem”. Uczestnicy Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE będą mogli obejrzeć w Toruniu wybrane filmy Braci Quay oraz porozmawiać z nimi, zanurzając się w stworzonym przez nich świecie.

Nagroda za Całokształt Twórczości

Statuetkę za Całokształt Twórczości wręczono brytyjskiemu operatorowi filmowemu Peterowi Biziou, który po otrzymaniu nagrody niezwykle się wzruszył i opowiedział skąd zrodziło się w nim zamiłowanie do filmu. „Kiedy rozpocząłem swoją drogę filmową to nie sądziłem, że będzie ona tak wspaniała. Wszystko to zaczęło się w małym studiu filmowym, gdzie mój tata realizował filmy animowane. To była dla mnie czysta magia, to jak pojedynczą klatkę filmową można zmienić w ruchome obrazy 24 klatki na sekundę, czysta magia. Zainteresowanie pracą filmową, które zaszczepił we mnie ojciec, pozostało ze mną przez całe życie, przez okres mojej całej kariery. Bardzo ceniłem sobie różnorakie wyzwania, jakim musiałem podołać, pracując z wieloma reżyserami, ale ta nagroda jest również nagrodą dla nich oraz dla ekip filmowych z którymi współpracowałem i to z nimi się nią dzielę” – podkreślił Biziou.

Nagroda specjalna dla Aktora

Następna nagroda tego wieczoru powędrowała do aktora. Laureatem tegorocznej nagrody był Adam Driver, który otrzymał statuetkę z rąk marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego. Aktor na początku swojej wypowiedzi nawiązał do polskiego Dnia Niepodległości dodając, że z kolei w Stanach 11 listopada jest Dniem Weterana Wojennego. Następnie zwrócił uwagę, że „Film to bardzo demokratyczne medium, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy tak się składa, że filmy są realizowane, wchodzą na ekrany kin i nie zawsze od razu znajdują swoją widownię. Ale to jest medium, które istnieje na zawsze, co z jednej strony jest dobre, a z drugiej trochę mnie przeraża w kontekście swojego udziału w tych filmach. Chciałbym podkreślić, że film i dla mnie miał ogromną rolę, jeśli chodzi o moją własną ewolucję. Wychowałem się w małym miasteczku w Stanach Zjednoczonych i dzięki filmom poznałem inne kultury, poznałem innych ludzi. Dziękuję tym reżyserom, którzy stworzyli te postacie, bo czym bardziej były one konkretne, tym bardziej mogłem się w nich odnaleźć” – powiedział artysta. Na koniec Adam Driver dodał, że jest bardzo dumny z bycia aktorem. „Dzięki aktorstwu mogłem zwiedzić cały świat, również przyjechać tutaj do was. Raz jeszcze bardzo dziękuję za tę nagrodę” – podsumował.

John, zawsze zostaniesz w naszych sercach

Podczas gali wspomniano zmarłego dzień wcześniej byłego prezydenta Amerykańskiej Akademii Filmowej, operatora Johna Baileya. By uczcić jego pamięć przytoczono jego wypowiedź z 27. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego, na której został uhonorowany Nagrodą za Całokształt Twórczości. „Był wielkim przyjacielem i stworzył relację między festiwalem Energa Camerimage i Amerykańską Akademią Filmową, które nadal się rozwijają. Gościmy na festiwalu prezydenta Amerykańskiej Akademii Filmowej Billa Kramera, który – mam nadzieję – będzie mógł nam pomóc w stworzeniu muzeum historii ruchomego obrazu w Europejskim Centrum Filmowym. John, zawsze zostaniesz w naszych sercach” – powiedział wzruszony dyrektor festiwalu.

Michalina Śrubkowska