Wielki powrót EnergaCAMERIMAGE do Torunia! Gala Otwarcia za nami.

Po dwudziestu latach nieobecności do Torunia powrócił Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych EnergaCamerimage. 9 listopada w Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki gościła plejada gwiazd światowego kina, na czele z Dannym DeVito i Peterem Greenawayem.

Galę przygotowano w iście hollywoodzkim stylu. Wszechobecne czerwone dywany i elegancka oprawa wizualna wywierały imponujące wrażenie. Publiczność przyjęła festiwal niezwykle ciepło, nagradzając jego pierwsze chwile długimi i gromki brawami.

Twórca i dyrektor festiwalu Marek Żydowicz wyraził zadowolenie z powrotu do rodzimego Torunia i nadzieję na powstanie na Jordankach Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage. Życzenia, wprost z Nowego Jorku, zdalnie przekazał również tegoroczny laureat Oscara, David Lynch.

Na mocy podpisanej 29 września 2019 r. trójstronnej umowy, w Toruniu ma powstać Europejskie Centrum Filmowe CAMERIMAGE. Umowa zakłada także organizację festiwalu w naszym mieście przynajmniej przez dwadzieścia kolejnych lat.

Potwierdził to prezydent miasta Torunia Michał Zaleski, oficjalnie otwierając galę w obecności wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pawła Lewandowskiego, i marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego.

– Festiwal wraca do swojego Torunia po dwudziestu latach nieobecności. Uczynimy zatem wszystko, aby w swoim mateczniku na nowo poczuł się dobrze – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski. – Przygotowując jego tegoroczną odsłonę, sięgamy po wyzwania tak naprawdę niewyobrażalne. Wszystkim przyjaciołom Camerimage z Polski i zagranicy mówię z dumą, że dla stabilnej przyszłości tego festiwalu nie tak dawno została podpisana umowa między polskim Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacją Tumult i Miastem Toruń. To początek drogi, która ma nas doprowadzić do powstania w Toruniu Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage. Będzie to państwowa instytucja kultury współrealizująca festiwal, a następnie skupiająca całą energię na wybudowaniu w sąsiedztwie tego miejsca obiektu ukazującego powab światowego kina, filmu i sztuki operatorskiej. Właśnie w nim będą się odbywać przyszłe edycje Camerimage.

Po oficjalnej części, przyszedł czas na wręczenie nagród. Pierwszą z nich, z rąk dyrektora festiwalu odebrał Kees Van Ostrum, prezes American Society of Cinematographers. Nagrodę dla Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów ASC, przyznano z okazji stuletniej rocznicy założenia organizacji.

Przygotowano również specjalne filmowe podziękowania dla licznych sponsorów i patronów festiwalu. Wręczanie kolejnych nagród, organizatorzy poprzedzili filmowymi prezentacjami jury oraz nominowanych reżyserów i autorów zdjęć filmowych w dziesięciu festiwalowych konkursach.

Zapowiedziany przez prowadzącą galę Grażynę Torbicką, reżyser i scenarzysta filmowy Andrzej Barański wręczył nagrodę Camerimage dla Polskiej Aktorki. Wyróżnienie to odebrała Ewa Dałkowska – aktorka teatralna i filmowa, znana z ról w takich filmach, jak: „Sprawa Gorgonowej”, „Życie Kamila Kuranta”, „Korczak”, „Przedwiośnie”, „Rok spokojnego słońca” czy „Body/Ciało”. Ewa Dałkowska, odbierając Złotą Żabę Całokształt Twórczości dla Aktora, powiązała swój zawód z niezwykle ważną rolą operatora filmowego.  Laureatka stwierdziła, że filmowy obraz jej postaci jest w głównej mierze właśnie dziełem operatora filmowego.

Nagrodę Specjalną za Całokształt Twórczości dla Reżysera odebrał z rąk marszałka województwa Piotra Całbeckiego wybitny brytyjski reżyser i scenarzysta Peter Greenaway. Twórca takich filmów, jak: „Kontrakt rysownika”, „Kucharz, jego żona i jej kochanek”, „Pillow Book”, czy ostatnio „Goltzius and the Pelican Company” i „Eisenstein w Meksyku” został określony przez dyrektora festiwalu Marka Żydowicza „największym malarzem światowego kina”.

Dziękując za nagrodę, reżyser stwierdził, że tym bardziej jest szczęśliwy i zadowolony z faktu „malowania obrazem”. Historia malarstwa związana jest wszak z ostatnimi ośmioma tysiącami lat, a historia kina liczy sobie tylko 124. Twórca stwierdził, że kino musi się jeszcze wiele nauczyć. Peter Greenaway zdradził również toruńskiej publiczności, że pod koniec lat 50-tych ubiegłego wieku bezskutecznie starał się o indeks łódzkiej szkoły filmowej.

Nagrodę za wybitne osiągnięcia w filmie dokumentalnym odebrała czeska reżyserka i była minister kultury Czech Helena Třeštikova. Laureatka ponad 400 filmów dokumentalnych, która swoich bohaterów obserwowała z kamerą przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat.

Prawdziwą furorę wywołał Danny DeVito. Amerykański aktor znany z wielu komediowych ról, wprost zaczarował festiwalową publiczność swoim swobodnym zachowaniem na scenie. Laureat Złotej Żaby żartował, opowiadał anegdoty i pozował na scenie z prezydentem Torunia Michałem Zaleskim, który wraz z dyrektorem festiwalu Markiem Żydowiczem wręczył aktorowi Nagrodę Specjalną. Współprowadzący Zbigniew Banaś, nawiązując do słynnej komedii „Bliźniacy” z udziałem Arnolda Schwarzeneggera i podkreślając różnicę we wzroście obu panów, określił Michała Zaleskiego trzecim filmowym „bliźniakiem”.  Dziękując za wyróżnienie DeVito wyznał, że jego praca tak naprawdę była bardzo łatwa i polegała na wykonywaniu poleceń reżyserów i operatorów, którzy kazali chodzić to dwa kroki w prawo lub lewo.

Ostatnią nagrodę filmowej gali, z rąk dyrektora festiwalu Marka Żydowicza, odebrał Marcin Tkaczyk z Sony Europe za wieloletnie wspieranie Camerimage.

W drugiej części wieczoru widzowie zobaczyli film „Oficer i szpieg” w reżyserii Romana Polańskiego i ze zdjęciami Pawła Edelmana, a także film „Smoochy” w reżyserii Dannego DeVito z Edwardem Nortonem w roli głównej.

EnergaCAMERIMAGE Festiwal potrwa do soboty 16 listopada. Do Torunia przyjadą m.in. Quentin Tarantino, reżyser „Pulp Fiction”, „Bękartów wojny” i „Pewnego razu… w Hollywood” oraz Robert Richardson, autor zdjęć do wielu filmów Tarantino. Obaj panowie otrzymają Nagrodę dla Duetu Autor Zdjęć – Reżyser. Z kolei Richard Gere znany m.in. z filmowego hitu „Pretty woman” czy „Uciekająca panna młoda”, odbierze Specjalną Nagrodę Camerimage dla Aktora. Organizatorzy zaprosili również Edwarda Nortona, tegorocznego laureata Nagrody im. Krzysztofa Kieślowskiego.

Organizatorami festiwalu są Fundacja Tumult i Gmina Miasta Toruń, przy finansowym wsparciu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Karolina Wojciechowska

Zdjęcia dzięki uprzejmości EnergaCamerimage